Cách bố trí kho hàng khoa học tối ưu diện tích và hiệu quả nhất

Cách bố trí kho hàng giúp thuận tiện xuất – nhập kho là yêu cầu tiên quyết với nhiều doanh nghiệp sản xuất. Vậy phương pháp nào giúp bố trí kho hàng một cách khoa học, tối ưu nhất cho doanh nghiệp?

Đâu là những sai lầm cần tránh trong bố trí hàng hóa trong kho? Nếu như doanh nghiệp không có kế hoạch bố trí ngay từ đầu thì sau này sẽ tốn khá nhiều thời gian, nhân công và chi phí để tái thiết lập nhà kho.

Vậy sau đây hãy cùng Vinatech Group tìm hiểu về các cách bố trí kho hàng khoa học nhất hiện nay nhé!

Nội dung bài viết

Cách bố trí kho hàng hợp lý có lợi ích thế nào?

Mỗi doanh nghiệp đều sở hữu không gian nhà kho giới hạn với khoản ngân sách giới hạn. Bố trí nhà kho thông minh sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm được rất nhiều chi phí, thời gian vận hành cũng như là tận dụng tối đa không gian của nhà kho.

Tiết kiệm thời gian: Thúc đẩy các hoạt động trong kho diễn ra nhanh chóng hơn mà không gặp bất kỳ trở ngại như khó tìm kiếm hàng hóa và vật tư, máy móc thiết bị, tránh thất thoát và hư hại hàng hóa. Mọi quy trình trở nên dễ dàng hơn, dễ truy xuất và kiểm soát, xuất nhập hàng hóa và đóng gói nhanh chóng hơn.
Tiết kiệm chi phí: Chi phí vận hành nhà kho phụ thuộc vào quy trình vận hành của kho. Nếu bố trí kho hợp lý sẽ giúp rút ngắn các bước vận hành, giúp giảm chi phí nhân công, giảm khả năng thiệt hại về hàng hóa như thất thoát, hết hạn hoặc hư hại do va chạm.
Tiết kiệm không gian: Bố trí nhà kho thông minh giúp doanh nghiệp tận dụng được mọi ngóc ngách của kho, giúp lưu trữ được nhiều hàng hóa, vật tư, máy móc hơn cũng như tạo thêm các không gian làm việc khác chỉ trong cùng một diện tích nhà kho giới hạn.

Ngoài ra, khi hàng hóa được sắp xếp, lưu trữ khoa học cũng giúp cho việc vệ sinh kho xưởng được thuận tiện hơn, góp phần tạo nên môi trường sạch sẽ, an toàn cho cả hàng hóa và người lao động.

Cách bố trí kho hàng tối ưu nhất hiện nay

Bạn cần biết về nguyên tắc thiết kế kho hàng và quy định chiều cao chất hàng trong kho để xây dựng và thi công nhà kho chuyên nghiệp hơn.

Dưới đây là các cách bố trí kho hàng giúp tối ưu việc sắp xếp hàng hóa trong kho.

Cách 1: Khoanh vùng khu vực và lập sơ đồ kho hoàn chỉnh.

Khi có bạn cần lập vùng và lựa chọn sơ đồ kho phù hợp theo các tiêu chí sau:

Tiêu chí khoanh vùng và lập sơ đồ

Tùy theo mục đích sử dụng mà nhà kho cần được khoanh vùng thành những khu vực chuyên biệt.

Ví dụ: Khoanh vùng khu vực theo tính chất hàng hóa ta có:

Khu vực A lưu trữ hàng hóa dễ vỡ
Khu vực B lưu trữ hàng cận date
Khu vực C lưu trữ hàng hóa mới sản xuất

Các kiện hàng khi vừa nhập kho cần được phân chia ngay và đặt để đúng vào những khu vực khoanh vùng trước đó. Tại mỗi khu vực lưu trữ, có thể chia nhỏ thêm các tầng A1, A2, A3,… để cụ thể hóa đặc điểm, tính chất của hàng hóa.

Khoanh vùng khu vực thường là công việc của thủ kho, nên nếu thủ kho không phổ biến việc này với tất cả người lao động tại kho xưởng thì khi lấy hàng sẽ rất khó để hình dung được thứ mình cần đang ở đâu. Vì vậy, thủ kho cần phải chủ động lập sơ đồ kho hoàn chỉnh sau đó dán trực tiếp tại cửa ra vào giúp hỗ trợ việc tìm kiếm và kiểm kê hàng hóa theo định kỳ nhanh chóng hơn.

Lựa chọn sơ đồ kho hàng phù hợp

Top các mẫu sơ đồ kho hàng phổ biến:

Sơ đồ kho chữ U: Bố cục kho hàng dạng chữ U này là lựa chọn phù hợp với thiết kế đơn giản thích hợp với hầu hết quy mô của từng kho hàng. Việc thiết kế khu vực đóng gói và vận chuyển cạnh nhanh giúp tiết kiệm thời gian vận chuyển nội bộ, đồng thời khu tiếp nhận cũng được đặt đối diện với khu vực kho. Hàng hóa được vận chuyển đến khu vực tiếp nhận và phân tách kĩ lưỡng trước khi đưa vào nơi lưu trữ
Sơ đồ kho chữ I: Loại thiết kế này được đánh giá cao khi thiết kế sẽ tận dụng được hết chiều dài của một kho hàng, với quy trình từ đầu đến cuối theo đường thẳng. Theo thứ tự vận hành chúng ta sẽ có bắt đầu từ quầy xếp dỡ hàng hóa sẽ đến khu tiếp nhận và phân loại chúng được đưa lên kệ ở khu vực lưu kho, cuối cùng là đóng gói vận chuyển. Nếu cắt giảm số lượng lối đi của xe nâng và thay đổi thành những loại kệ pallet có khả năng linh động trong việc lấy hàng hóa, chúng ta sẽ được một hệ thống lưu trữ hàng hóa số lượng lớn hoạt động theo nguyên tắc FIFO.
Sơ đồ kho chữ L: Theo nguyên tắc thiết kế chữ L này khu vực lưu trữ sẽ dồn về một góc tạo ra không gian rộng và lưu thông hơn các khu vực còn lại. Phần diện rộng này sẽ được sử dụng để trưng bày các sản phẩm mẫu, hoặc mở rộng văn phòng nhập liệu thông tin và quản lý các sản phẩm lưu kho.

Cách 2: Thiết lập SKU riêng cho kho hàng

SKU là từ viết tắt của cụm từ tiếng Anh Stock-Keeping Unit, nghĩa là “Đơn vị lưu kho”. Đây là cách mà doanh nghiệp gắn mã cho mỗi chủng loại hàng hóa trong kho. Mỗi chủng loại hàng hóa đều có những đặc tính khác nhau nên việc sử dụng mã SKU làm cho việc sắp xếp và tìm kiếm trở nên đơn giản hơn rất nhiều.

Trên thực tế, không hề có một quy định bắt buộc nào về cách thiết lập mã SKU cả. Doanh nghiệp có thể tạo nó dựa theo hình dáng, màu sắc, vị trí lưu kho,… của sản phẩm và viết tắt lại thành một dãy kí tự.

Ví dụ doanh nghiệp có 2 sản phẩm như sau:

Máy bơm nước có công suất 20W sản xuất tháng 2 2024 sẽ đặt SKU là: MB20W202024
Máy bơm nước có công suất 60W sản xuất tháng 7 2024 sẽ đặt SKU là: MB60W072023

Lưu ý: các sản phẩm nên được sắp xếp bằng SKU theo thứ tự bảng chữ cái từ A tới Z và được lưu trữ ở các cụm riêng biệt cho từng SKU. Trên mỗi hàng kệ chứa bất kì loại hàng hóa nào đều cần dán mã SKU của chúng lên đầu kệ. Nếu một hàng kệ chứa nhiều mã hàng khác nhau thì cần dán mã SKU ở vị trí dễ thấy nhất.

Cách 3: Sử dụng phương pháp quản lý hàng phù hợp

Mỗi loại hàng hóa khác nhau sẽ có mức độ tiêu thụ khác nhau và thời gian lưu kho giới hạn khác nhau. Doanh nghiệp cần xác định rõ hàng hóa của mình phù hợp với nguyên tắc xuất nhập nào để đảm bảo vận hành kho đạt hiệu quả tối ưu. Hiện nay có 3 nguyên tắc quản lý hàng hóa phổ biến nhất là FIFO, LIFO và FEFO

FIFO (First In – First Out) có nghĩa là hàng nhập vào kho trước sẽ được xuất đi sử dụng hoặc bán trước. Nguyên tắc này sẽ giúp giảm được tối đa lượng hàng tồn kho cũ, tiết kiệm được rất nhiều chi phí để tiêu hủy hoặc thanh lý các hàng hóa hết hạn.
LIFO (Last In – First Out) là nguyên tắc hàng hóa nào nhập kho sau cùng sẽ được đem đi sử dụng trước. Sử dụng LIFO cho phép doanh nghiệp điều chỉnh giá thành sản phẩm để phù hợp với chi phí gần đây nhất.
FEFO (First Expired – First Out) có nghĩa là hàng hóa nào hết hạn trước sẽ được chuyển đi tiêu thụ trước. Nguyên tắc này khá giống với FIFO nhưng FEFO tập trung nhiều hơn về hạn sử dụng trên bao bì của sản phẩm.
FEFO (First ended, First out) – Hàng cuối cùng xuất trước

Tùy vào đặc điểm hàng hóa của từng doanh nghiệp để lựa chọn nguyên tắc sắp xếp cho phù hợp. Bên cạnh đó, để thuận lợi cho việc kiểm kê hàng hóa sau này, doanh nghiệp nên kết hợp sử dụng thêm các loại máy móc như máy in mã vạch, máy quét mã vạch,.v.v

Cách 4: Sử dụng loại kệ kho hàng phù hợp

Kệ kho hàng đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong kho. Lựa chọn kệ kho hàng phù hợp không chỉ giúp tiết kiệm không gian mà còn tiết kiệm được chi phí và thời gian vận hành kho. Thông thường, doanh nghiệp sẽ dựa vào số lượng SKU trong kho, trọng lượng của hàng và nguyên tắc quản lý hàng hóa để chọn kệ chứa hàng.

Dựa vào trọng lượng hàng hóa:

Nhu cầu chứa hàng nhẹ dưới 100kg trên 1 tầng: kệ sắt V lỗ, kệ Con Lăn Carton, kệ khay nhựa.
Nhu cầu chứa hàng từ 100kg – 700kg trên 1 tầng: kệ trung tải
Nhu cầu chứa hàng nặng từ 500kg đến vài tấn trên mỗi pallet: đối với hàng nặng thì bắt buộc phải sử dụng thêm pallet để đỡ hàng bằng xe nâng, các loại kệ có thể sử dụng là: kệ Selective, kệ Double Deep, kệ VNA, kệ Drive in, kệ Radio Shuttle, kệ Con Lăn

Riêng các loại khuôn mẫu sẽ cần sử dụng kệ khuôn. Còn những loại hàng hóa to, dài, nặng thì sẽ thích hợp nhất với kệ tay đỡ.

Dựa vào nguyên tắc quản lý hàng hóa:

Hàng hóa xuất nhập theo nguyên tắc FIFO, FEFO: kệ Selective, kệ VNA, kệ Con Lăn, kệ trung tải, kệ tay đỡ.
Hàng hóa xuất nhập theo nguyên tắc LIFO: kệ Double Deep, kệ Drive in, kệ Radio Shuttle.

Nếu kho hàng không có các hệ thống ô kệ, có thể sử dụng các ván lót nhằm ngân cách hàng hóa với mặt đất. Về nguyên tắc xếp hàng nặng ở dưới, hàng nhẹ ở trên và không nên chất quá cao tránh trường hợp ngã đổ hoặc hàng phía dưới bị móp méo do chịu khối lượng quá lớn.

Cách 5: Lắp đặt các biển chĩ dẫn, sơ đồ kho

Bên cạnh sơ đồ kho hàng, hệ thống các biển chỉ dẫn trong kho cũng là vô cùng quan trọng. Các biển chỉ dẫn này cần phải có sự thống nhất (bằng chữ, kí hiệu hay mũi tên) và phổ biến rộng rãi cho tất cả người lao động tại kho hàng. Cẩn thận hơn có thể sử dụng biển chỉ dẫn vị trí có các thông tin về số lượng tồn kho, chủng loại giúp bao quát kho hàng, sắp xếp hàng hóa chính xác và tiết kiệm thời gian cho cả hoạt động xuất nhập kho.

Hệ thống biển báo và bảng sơ đồ kho đóng vai trò điều hướng cho nhân viên kho, giúp việc truy xuất và thực hiện các hoạt động trong kho trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn rất nhiều. Ngoài ra, biển báo và sơ đồ kho chi tiết, khoa học cũng giúp giảm bớt thời gian hướng dẫn cho những nhân viên mới vào làm việc.

Lưu ý khi áp dụng các cách bố trí kho hàng

Thực tế thì doanh nghiệp áp dụng các phương pháp bố trí kho hàng thì cần lưu ý:

Hàng hóa cần được sắp xếp sao cho không cản trở hoạt động của camera, hệ thống thông gió, điều hòa,..
Hàng dễ vỡ nên để nơi an toàn, có ghi chú rõ ràng, không đặt gần lối đi nhằm loại bỏ các nguy cơ va chạm tất cả đều tuân thủ nguyên tắc an toàn trong kho hàng
Tuyệt đối không sắp xếp hàng hóa vượt quá tải trọng tối đa của các kệ kho vì có thể gây ra đổ, sụp, rơi vỡ làm ảnh hưởng đến an toàn trong kho.
Tuyệt đối không nấu nướng trong kho. Không để hàng hóa dễ cháy gần các thiết bị tỏa nhiệt, tủ bảng điện,..
Xếp hàng vào ô kệ ngay ngắn, không nhấp nhô, lởm chởm làm cản trở lối đi, dễ vướng víu đổ vỡ. Hàng hóa ngăn nắp cũng góp phần giúp tăng tính thẩm mỹ, giúp không gian kho hàng thoáng đãng hơn.
Thường xuyên kiểm kê hàng hóa và tuân thủ những nguyên tắc sắp xếp hàng hóa khoa học.
Áp dụng quy tắc 5s trong kho hàng: 5S là tên gọi của một phương pháp để quản lý, sắp xếp môi trường làm việc. 5S được viết tắt từ 5 từ của tiếng Nhật, đó là Seiri (Sàng lọc), Seiton (Sắp xếp), Seiso (Sạch sẽ), Seiketsu (Săn sóc) và Shitsuke (Sẵn sàng). Những kho hàng tuân thủ quy tắc 5s đều đạt được hiệu quả cao trong quản lý kho hàng.
Tuân thủ quy định phòng cháy chữa cháy và an toàn lao động: tuyệt đối tuân thủ theo những quy định này để đảm bảo giữ an toàn cho con người và hàng hóa trong kho. Phòng ngừa lúc nào cũng sẽ tốt hơn là lúc sửa chữa, nếu xảy ra sự cố đáng tiếc thì doanh nghiệp cũng sẽ đối mặt với thiệt hại nặng nề.
Bố trí nhiều cửa ra vào, cửa thoát hiểm, giữ lối đi giữa các khu vực luôn thông thoáng.

Sắp xếp hàng hóa trong kho bãi của doanh nghiệp là một việc không hề đơn giản. Người lên kế hoạch ban đầu cần có tầm nhìn để có cách phân bổ và tổ chức kho tối ưu. Người thủ kho hoặc nhân viên kho cần tuân thủ sát với tiêu chuẩn sắp xếp ban đầu, cũng như lưu ý quan sát trong suốt quá trình lưu trữ để có cách cải thiện cũng như khắc phục các hạn chế kịp thời, nhằm đạt hiệu quả khai thác kho tốt nhất.

Trên đây là thông tin về cách bố trí kho hàng mà Vinatech Group đã tổng hợp. Hy vọng qua nội dung trên bạn sẽ có thông tin cần thiết cho mình.

Nếu đang cần tư vấn thiết kế và setup nhà kho trọn gói thì hãy liên hệ cho chúng tôi qua hotline 086.758.9999 để được hỗ trợ sớm nhất nhé!