Vòng quay hàng tồn kho là chỉ số phản ánh tốc độ luân chuyển hàng hóa và hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Bài viết này, Vinatech Group sẽ giúp bạn hiểu rõ về khái niệm, công thức tính cũng như các chiến lược tối ưu để quản lý vốn hiệu quả cho doanh nghiệp. Cùng tìm hiểu nhé!
1. Vòng quay hàng tồn kho là gì?
Vòng quay hàng tồn kho (Inventory Turnover) là chỉ số đánh giá hiệu quả về quản lý hàng tồn của doanh nghiệp. Chỉ số này cho biết số lần hàng tồn kho của doanh nghiệp được bán hoặc thay thế trong một khoảng thời gian nhất định (tháng, quý hoặc năm).
- Chỉ số này phản ánh mức độ hiệu quả trong việc quản lý hàng hóa và vốn.
- Doanh nghiệp có vòng quay hàng tồn kho cao thường cho thấy khả năng bán hàng tốt, dòng tiền nhanh, ngược lại chỉ số thấp lại báo hiệu tồn kho ứ đọng, vốn bị đóng băng.
Ví dụ thực tế:
- Một cửa hàng tạp hóa có vòng quay hàng tồn kho trung bình 15 lần/năm → trung bình ~24 ngày đã luân chuyển hết hàng.
- Ngược lại, một thương hiệu thời trang chỉ quay vòng 4 lần/năm → mất gần 3 tháng để tiêu thụ hết hàng.
2. Công thức và cách tính vòng quay hàng tồn kho
Công thức chuẩn để tính vòng quay hàng tồn kho như sau:
Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán (COGS) / Giá trị hàng tồn kho bình quân
Trong đó:
- Giá vốn hàng bán (COGS): tổng chi phí sản xuất hoặc mua hàng hóa đã bán trong kỳ.
- Hàng tồn kho bình quân = (Tồn kho đầu kỳ + Tồn kho cuối kỳ) / 2
Ngoài ra, chỉ số này có thể được quy đổi thành số ngày tồn kho trung bình để dễ hình dung:
Số ngày tồn kho = 365 / Vòng quay hàng tồn kho
- Ý nghĩa quy đổi: Nếu chỉ số vòng quay là 12 lần/năm, tức trung bình mất 30 ngày để hàng được bán hết.
Ví dụ cụ thể về cách tính vòng quay hàng tồn kho cho doanh nghiệp:
Bài toán giả định:
- Giá vốn hàng bán (COGS): 2 tỷ VNĐ
- Tồn kho đầu kỳ: 100 triệu VNĐ
- Tồn kho cuối kỳ: 50 triệu VNĐ
Tính toán:
- Hàng tồn kho bình quân = (100M + 50M) / 2 = 75 triệu VNĐ
- Vòng quay hàng tồn kho = 2.000M / 75M = ~26,7 vòng/năm
- Số ngày tồn kho = 365 / 26,7 ≈ 13,7 ngày
Phân tích:
- Với chỉ số gần 27 vòng/năm, doanh nghiệp này đang quản lý tồn kho cực kỳ hiệu quả, phù hợp với ngành hàng tiêu dùng nhanh.
- Tuy nhiên, nếu là ngành thời trang thì chỉ số này có thể gây rủi ro vì hàng nhập vào liên tục cháy hàng, mất cơ hội bán.
3. Vòng quay hàng tồn kho mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp?
Vòng quay hàng tồn kho là thước đo phản ánh tốc độ bán hàng và hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Quản lý hợp lý sẽ giúp tối ưu chi phí, duy trì dòng tiền và đảm bảo nguồn cung liên tục. Chỉ số này mang lại một số lợi ích thiết thực như sau:
Đánh giá được hiệu quả quản lý tồn kho
Vòng quay hàng tồn kho cung cấp thông tin về tốc độ luân chuyển hàng hóa, giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả chiến lược quản lý tồn kho. Chỉ số cao phản ánh hàng hóa tiêu thụ nhanh, tồn kho không ứ đọng. Ngược lại, chỉ số thấp cảnh báo hàng tồn lưu kho quá lâu, gây lãng phí chi phí bảo quản.
Dòng tiền và vốn lưu động được tối ưu
Vòng quay hàng tồn kho giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cách tiền được luân chuyển trong quá trình sản xuất và bán hàng. Nếu chỉ số được cải thiện, có thể giảm áp lực tài chính do giảm chi phí lưu trữ và tăng dòng tiền.
Khi hàng tồn kho quay vòng nhanh, nguồn vốn được xoay vòng kịp thời để tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh thay vì bị đóng băng trong kho. Điều này rất quan trọng với doanh nghiệp vừa và nhỏ có nguồn vốn hạn chế.
Giảm chi phí vận hành và rủi ro hư hỏng hàng hóa
Quản lý vòng quay hàng tồn kho hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí lưu kho hiệu quả. Khi hàng hóa ít tồn đọng sẽ giúp tiết kiệm diện tích kho, điện năng và nhân công bảo quản.
Không chỉ vậy, quản lý vòng quay hàng tồn kho giúp hạn chế tình trạng hư hỏng hàng hóa, đặc biệt là với các mặt hàng thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm,… Ngoài ra, việc kiểm soát tồn vòng quay hàng tồn cũng sẽ hỗ trợ doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh sản phẩm theo xu hướng thị trường.
Hỗ trợ dự báo và lập chiến lược kinh doanh
Bằng cách phân tích vòng quay hàng tồn kho, doanh nghiệp có thể dự báo nhu cầu hàng tồn kho trong tương lai và điều chỉnh kế hoạch sản xuất một cách linh hoạt. Doanh nghiệp xác định được chu kỳ nhập hàng hợp lý, tránh tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa hàng tồn kho.
Cải thiện dịch vụ khách hàng
Khi vòng quay hàng tồn kho được tối ưu, hàng hóa sẽ luôn có đủ để đáp ứng tốt và nhanh chóng trước nhu cầu của khách hàng. Doanh nghiệp cũng sẽ nắm bắt được đâu là sản phẩm bán chạy để điều chỉnh sản xuất, nhập hàng theo sở thích của khách để giảm tỷ lệ hoàn trả hàng.
4. Vòng quay hàng tồn kho ở mức bao nhiêu là hợp lý?
Không có câu trả lời chính xác cho mức vòng quay hàng tồn kho lý tưởng. Vì chỉ số này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ngành nghề kinh doanh, mô hình kinh doanh và chiến lược của từng doanh nghiệp.
Mỗi ngành có đặc điểm tiêu thụ và vòng đời sản phẩm riêng biệt, dẫn đến chỉ số vòng quay có sự khác nhau. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể tham khảo mức vòng quay phổ biến cho từng ngành hàng dưới đây:
| Ngành hàng kinh doanh | Vòng quay hàng tồn kho lý tưởng (lần/năm) |
| Ngành FMCG | 14- 15 |
| Thời trang, may mặc | 4- 6 |
| Phụ tùng, linh kiện ô tô | ~40 |
| Điện tử tiêu dùng | 6- 8 |
| Nội thất, vật liệu xây dựng | 2- 4 |
Để xác định số vòng quay hợp lý, cần so sánh với đối thủ cạnh tranh, các doanh nghiệp trong cùng ngành có cùng quy mô để biết được chính sách quản lý hàng tồn kho có đang hiệu quả hay không. Bên cạnh đó, cần so sánh hệ số này với số liệu các năm trước để có cái nhìn tổng quan về tình hình quản lý, từ đó đưa ra các biện pháp phù hợp.
Nếu số vòng quay hàng tồn kho quá cao hay tăng mạnh theo các kỳ thì doanh nghiệp rất dễ rơi vào tình trạng không đáp ứng đủ nhu cầu của khách và tuột mất cơ hội bán hàng vào tay đối thủ. Ngược lại, nếu vòng quay quá thấp, hàng hóa lưu kho dài ngày sẽ phát sinh chi phí quản lý hàng tồn. Không chỉ vậy hàng hóa còn có thể xuống cấp, hết hạn, hết “trend”,… Từ đó gây ra sự lãng phí về nguồn vốn, nguồn lực kho bãi, dòng tiền của doanh nghiệp,…
5. Chiến lược tối ưu vòng quay hàng tồn kho hiệu quả
Để tối ưu vòng quay hàng tồn kho, doanh nghiệp cần quan tâm tới nhiều khía cạnh và ra chiến lược phù hợp. Dưới đây là một số cách hiệu quả:
- Ứng dụng phần mềm quản lý kho: Việc ứng dụng phần mềm quản lý kho sẽ giúp doanh nghiệp theo dõi tồn kho real-time, giảm độ trễ thông tin. Đồng thời, doanh nghiệp có thể vận hành và quản lý kho hoàn toàn tự động trong quy trình nhập xuất và kiểm soát hàng tồn.
- Tối ưu chính sách bán hàng: Xây dựng chương trình khuyến mãi cho hàng tồn lâu. Đồng thời doanh nghiệp cần triển khai đa kênh phân phối offline và online. Doanh nghiệp có chiến dịch truyền thông tốt sẽ đẩy nhanh tốc độ bán ra và giảm tồn kho hiệu quả.
- Điều chỉnh chu kỳ nhập hàng: Thay vì nhập số lượng lớn 1 lần, doanh nghiệp có thể chia ra nhập số lượng vừa phải nhưng đều đặn để giảm tình trạng hàng hóa tồn đọng.
- Kết hợp dự báo nhu cầu: Dùng dữ liệu bán hàng của doanh nghiệp kết hợp tìm hiểu xu hướng thị trường để đưa ra kế hoạch nhập đúng lượng hàng hóa cần thiết.
Trên đây là toàn bộ thông tin về vòng quay hàng tồn kho mà Vinatech Group cung cấp. Hy vọng bài viết mang lại thông tin hữu ích cho bạn đọc. Nếu bạn muốn triển khai mô hình nhà kho thông minh có ứng dụng phần mềm quản lý giúp kiểm soát hàng hóa, hàng tồn hiệu quả. Liên hệ ngay Vinatech Group qua hotline 086 758 9999 để nhận tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất!
